Türk Tarih Kurumu Yayınları
Bağımsızlık idealiyle Osmanlı Devleti’ne başkaldırmış Rııııı ihtilalcilerin sebep olduğu siyasi – sosyal felaketin ortasında ailesini kaybeden bir çocuğun zamanla yükselerek padişahtan sonraki en üst resmi makam olan sadrazamlığa getirilme hikâyesini bulacaksınız bu kitapta. Koruyucu aile reisi tarafından “İbrahim Edhem” adı verilen bu çocuk, felaketi takip eden talihli rastlantının sonucu olarak, dönemin en nüfuzlu devlet adamlarından Hüsrev Paşa tarafından evlat edinilmiştir.
İbrahim Edhem, titiz ve özel bir ilköğrenimin ardından, 1830’da, öğrenim amacıyla Avrupa’ya gönderilmiş ilk Osmanlı talebeleri arasında yerini almıştır. Paris’te yaklaşık on yıl süren öğreniminin sonucunda jeoloji —maden mühendisi olarak yurduna dönmüştür. Kendisi, Batılı bir yükseköğrenim kurumundan diploma alan ilk Osmanlı gençlerinden birisidir. İbrahim Edhem Paşa, Osmanlı Devleti’nin modernleşme çabalarının en yoğun dönemlerinden olan 1839 — 1876 yılları arasında, önemli bir aktör olarak dikkat çekmektedir. Bütün zorluklarına rağmen Osmanlı memleketinin imar, iskân, eğitim, bilim, ekonomi … gibi alanlarda kalkınması için hizmet etmiştir.
Dönemin Osmanlı iç siyasi çalkantılarından mümkün mertebe uzak durmuş; çalışkan ve dürüst bir bürokrat olarak Sultan Abdülmecid, Abdülaziz ve 11. Abdülhamid’ in takdirlcrini kazanmıştır. Birçok hizmetinin ardından 1893’te vefat eden İbrahim Edhem Paşa’nın geride bıraktığı aile ise, Osmanlı ve Cumhuriyet modernleşmesine üst düzey katkılar sağlamış seçkin şahsiyetler olarak ön plana çıkmışlardır. Muhtemelen siyasi ve askeri’ yönü bakımından ön plana çıkınamış bir devlet adamı olduğundan dolayı klasik tarih yazıcılığımızda hak ettiği ilgiyi görememiş olan İbrahim Edhem Paşa’nın hayatı şimdiye kadar bütünlüklü, müstakil bir monografyanın konusu olmamıştı.
Bu eserin en mühim amacı bu alandaki boşluğu bir ölçüde doldurınaktır.