Bursa Yenişehir’in 1908 yılındaki kurum ve yöneticileri

Atilla SAĞIM /

Yenişehir 30 Ağustos 1885 ll. Abdülhamid’in fermanı ile Bursa Vilayetinin Ertuğrul Sancağına bağlanmıştır. 5 Temmuz 1904 yılında Yenişehir’in yeniden Bursa’ya bağlanma kararı alınmış fakat 8 Mayıs 1905 tarihinde karar geri alınmıştır.

Yenişehir’de 1908 ve 1910 yılları arasında Kaymakam görevini vekâleten Maiyet memuru (Stajyer Kaymakam) Yusuf Abbas Bey yapmıştır, daha sonraları Bursa’nın farklı ilçelerinde asaleten Kaymakam olarak görev yapmıştır.

Yenişehir Belediye Başkanlığına dönemin padişahı ll. Abdülhamid tarafından Ethem Paşanın getirildiği görülüyor ama ne kadar görev yaptı şimdilik bilinmiyor. Ethem Paşanın Eskişehir’de İstiklal Mahkemesinde yargılandığı biliniyor, orada belki ifadelerinde olabilir.

Yine aynı dönemde Kaza ve belediye meclisinde gayrı Müslümlerinde olduğu görülmektedir. 1908 yılında Yenişehir’de Ticaret ve Ziraat ve Sanayi Odasının da olduğu görülüyor. Oysa şuan kurumların kuruluş tarihlerine baktığımızda çok farklılıklar.

1908 Yenişehir protokolü;

Kaymakam Vekili: Maiyet Memurlarından Yusuf Abbas Bey

Kazâ İdâre Meclisi

(Kaza idare meclisi, mülkiye, maliye, zaptiye, tahsilliye, nafia tapu ve ziraat dair işlerin yürütülmesinden sorumlu meclis).

Reis: Kaymakam Vekili Yusuf Abbas Bey

Tabiî Üyeler: Nâib Hasan Tevfik Efendi, Müftü İbrahim Edhem

Efendi, Mâl Müdürü Ali Sırrı Efendi, Tahrîrat Kâtibi Abdurrahman Nafiz

Efendi

Seçilmiş Üyeler: Osman Nuri Efendi, Hüseyin Ağa, Yoakim Ağa, Kalos Efendi

Mahkeme-i Bidâyet

(1879 tarihli Teşkilât-ı Mehakim Kanunu’na göre kaza, sancak ve vilâyet merkezlerinde kurulan ve Osmanlı yargı sisteminin ilk derecesini oluşturan mahkeme).

Reis: Nâib Efendi

Üyeler: Hacı Ahmed Efendi, Başkâtip Mehmed Kadri Efendi, Sofron

Efendi, Müstantik Muvani (Sorgu Hakimi) Sadık Efendi

Nâfia Komisyonu

Nafia; Bayındırlık ve imar işleri.

Reis: Kaymakam Vekili Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Meclis İdâre Azasından Osman Nuri Efendi, Hüseyin Ağa,

Zirâat Bank Muhasebe Kâtibi Rıza Efendi, Nüfus Memuru Halil Efendi,

Kâtib Tarık Efendi, Kâtib İsmail Efendi

Tedarik-i Vesait-i Nakliye-i Askeriyye Komisyonu

Reis: Kaymakam Vekili Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Meclis İdâre Azasından Osman Nuri Efendi, Hacı Hasan Ağa,

Ali Efendi

Tahsîlât Komisyonu

Reis: Mâl Müdürü Ali Sıtkı Efendi

Üyeler: Meclis İdâre Azasından Osman Nuri Efendi, Yüzbaşı Reşid, Efendi, Ali Ağa

Vergi Komisyonu

Reis: Mâl Müdürü Ali Sıtkı Efendi

Üyeler: İbrahim Efendi, Ali Ağa, Ahmed Ağa, Agob Efendi

İstatistik Komisyonu

Reis: Kaymakam Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Mahkeme Başkâtibi Kadri Efendi, Tahrîrat Kâtibi Nafiz Efendi, Vergi Kâtibi Ahmed Efendi, Tapu Kâtibi Fuad Efendi

Muhâcirin Komisyonu

Reis: Kaymakam Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Tahrîrat Kâtibi Nafiz Efendi, Osman Nuri Efendi, Hacı Mustafa Efendi, Ali Ağa

Maârif ve Vakıf Komisyonu

Reis: Kaymakam Vekili Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Nâib Efendi, Müderris Hacı Abdurrahman Efendi, Edhem

Paşa, Mekteb-i Rüşdiye Muallim-i Evveli Abdüsselam Efendi, Müderris Hacı

Mahmud Efendi, Hacı Ahmed Efendi, Mehmed Sıdkı Efendi, Hüseyin Ağa,

Kâtib Mustafa Efendi

Mekteb-i Rüşdiye ve İbtidai Muallimleri

Rüşdiye Muallim-i Evveli Abdüsselam Ragıb Efendi, Rüşdiye

Muallim-i Sânîsi Hüseyin Efendi, Hat Muallimi Mehmed Yasin Efendi,

Şemekizade İbtidai Mektebi Muallimi Hafız Mehmed Fahri Efendi, Sinan

Paşa İbtidai Muallimi Ahmed Efendi, Çırakzade İbtidai Muallimi İbrahim

Edhem Efendi, Gaiberenler İbtidai Muallimi Hafız Ahmed Efendi

Mâl Kalemi

Mâl Müdürü Ali Sırrı Efendi, Muavini Ahmed Cevdet Efendi, Refiki

Mehmed Efendi

Nüfus İdaresi

Memur Halil Hilmi Efendi, Başkâtib Ali Galib Efendi, Kâtib-i Sânî Hamdi Efendi

Belediye Dâiresi

Reis: Edhem Paşa (Ethem Paşa)

Üyeler: Hüseyin Ağa, Hacı Hüseyin Ağa, Ali Ağa, Hacı Mustafa

Efendi, Şemaki Ahmed Ağa, Kalos Efendi, Kâtip ve Sandık Emini Mehmed

Emin Efendi

Zirâat Bank Şubesi

Reis: Hacı Nazif Efendi

Üyeler: Emin Efendi, Muhasebe Kâtibi Rıza Efendi, Hüseyin Ağa,

Refiki Osman Nuri Efendi, Tarik Kâtibi İsmail Efendi, Tahsildar Mahmud Efendi

Ticaret ve Zirâat ve Sanayi Odası

Reis: Kaymakam Vekili Yusuf Abbas Bey

Üyeler: Edhem Paşa (Belediye Reisi), Emin Efendi, Hacı Nazif Efendi, Hacı İsmail

Efendi, Hüseyin Ağa, Hosib Efendi, Kâtib Abdurrahman Nafiz Efendi

Telgraf ve Posta İdâresi

Telgraf ve Posta Müdürü Said Hulusi Efendi, Telgraf Çavuşu Rıfat ve

Osman Ağalar, Muvassıl-ı Muharrerat Süleyman Ağa

Memûrin-i Müteferrika Heyeti

Mahkeme-i Şer’iyye Kâtibi Veliyiddin Efendi, Tapu Kâtibi Fuad

Efendi, Tahrîrat Kâtibi Refiki Ali Rıza Efendi, Tapu Yoklama Kâtibi İsmail

Efendi, Zâbıta Memuru Mülazım-ı Evvel Mustafa Efendi, Tahsîlât Müfettişi

Şadi Efendi, Reji Memuru Rüşdü Efendi, Sandık Emini Hakkı Efendi, Polis

Memuru Mehmed Rıfat Efendi, Orman Ondalık Memuru Mustafa Remzi

Efendi, Tapu Tahsildarı Ali Rıza Efendi.

Duyûn-ı Umûmiye İdâresi

Memur Mustafa Hulusi Efendi, Kâtib ve Sandık Emini Hüseyin

Efendi, Müzayede Kâtibi Mustafa Efendi

Hassa Ordu-yı Hümâyun Redif Birinci Alayının İkinci Gemlik

Taburuna Mensup Zâbitan

İkinci Bölük Yüzbaşısı Reşid Efendi, Üçüncü Bölük Yüzbaşısı Yusuf

Ağa, İkinci Bölük Mülazım-ı Evveli Necmeddin Efendi, Üçüncü Bölük

Mülazım-ı Evveli Halil Efendi, Üçüncü Bölük Mülazım-ı Sânîsi Suad Efendi.

Atilla Sağım
Kaynak; Ertuğrul Sancağı (Bilecik) Vilayet arşivi.

Yazar Hakkında
Son Yazılar (TIKLA)

Atilla SAĞIM

1969 yılında Bilecik Pazaryeri Alınca köyünde doğdu. Öğrenimini Bursa Yenişehir’de tamamladı. 1996 yılında gazeteciliğe başladı, Bozüyük ve Söğüt ilçelerinde “Güncel” gazetelerini kurdu. Sonrasında Göç Dergisi, TV Net, ÜLKE TV ve Yenişafak gazetesinde muhabir olarak çalıştı. Bursa İl Özel İdaresi Jeotermal A.Ş’de 2018 yılı ortalarına kadar basın halkla ilişkiler müşavirliği görevinde bulundu. Halen Rumeli TV’de program yapımcılığı ve sunuculuğu yapıyor. E-Posta: [email protected]