Domaniç tarihinin en büyük felaketi

Ömer Faruk DİNÇEL /

Bu Yazıda - Konu İçi Ara Başlıklar

1846 YILINDA KITLIK NEDENİYLE DOMANİÇ’TEN GÖÇ EDENLER

Osmanlı Arşivinde bulunan vesîkalara göre 1845 ve 1846 yıllarında Domaniç kazasında büyük bir kıtlık yaşanmış, halk açlıktan perişan olmuştur. Geçimlerini sağlayamayan bazı aileler, köylerini terkederek başka kaza, nahiye ve köylere gidip yerleşmişlerdir.

Konuyla alakalı yapılan yazışmalara göre; Domaniç kazası büyük ve mamur bir kaza olmayıp halkın; bağ, bahçe, susam ve penbe (pamuk) ve buna benzer mahsulatı olmadığından rençberlik yaparak geçimlerini sağlamaya çalıştıkları belirtilmiştir. Bir iki senden beri ürettikleri mahsul kendilerine dahi yetecek durumda değildir. Yetiremedikleri mahsülü de satın almaktadırlar. Fukara halkın elinde yemeklik ve tohum ekecek kadar dahi mahsul yoktur. Perişan olmuş olan halk, kendilerini idare etmek ve iaşelerini sağlamak üzere aşağıda isimleri yazılı olan haneler ve hane reisleri başka kaza ve köylere göç etmişlerdir.

Domaniç köylerinde yaşayıp vergi mükellefi olan hane reisleri ise, üzerlerine düşen vergileri ödeyemediklerini, bu vergilerin bir kısmının affedilmesini ve kalan vergileri de bir şekilde ödeyeceklerini bildirmişlerdir.

1846 YILINDA KITLIK NEDENİYLE DOMANİÇ’TEN GÖÇ EDENLER

SARUHANLAR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Bekiroğlu Eyüp. Tavşanlı’nın Akşehir köyü’ne yerleşmiştir.
Koca Mehmetoğlu Yusuf. Bursa’nın Minareliçavuş köyü’ne yerleşmiştir.
Ali Kethüdaoğlu İbrahim. İnegöl’ün İsaviran (İsaören) köyü’ne yerleşmiştir.
Bektaşoğlu Hüseyin. İnegöl’ün İsaviran köyü’ne yerleşmiştir.
Karavelioğlu Hüseyin. İnegöl’ün İsaviran köyü’ne yerleşmiştir.
Berber Süleyman. İnegöl’ün İsaviran köyü’ne yerleşmiştir.
Bektaşoğlu Mustafa. İnegöl’ün İsaviran köyü’ne yerleşmiştir.
Ahmetoğlu Ahmet. İnegöl’ün Sırnaz köyü’ne yerleşmiştir.
Karavelioğlu Osman. İnegöl’ün merkezine yerleşmiştir.
Berberoğlu Halil. İnegöl’ün merkezine yerleşmiştir.
Arifoğlu Halil. Domaniç merkezine yerleşmiştir.
Deli Hasanoğlu Ömer. Domaniç merkezine yerleşmiştir.
Deli Hasanoğlu Ali. Domaniç merkezine yerleşmiştir.
Osman Beşeoğlu Ali. Domaniç merkezine yerleşmiştir.
Sarıoğlu Mustafa. Bursa’nın Hacı Ayvaz (Hacıvat) çiftliğine yerleşmiştir.

GÜNEY KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Hüseyin Beşeoğlu Halil. Bursa’nın Badırga köyü’ne yerleşmiştir.
Hüseyinoğlu Veli. Bursa’nın Badırga köyü’ne yerleşmiştir.
Karaoğlu İsmail. Bursa’nın Badırga köyü’ne yerleşmiştir.
Araboğlu Halil. Bursa’nın Badırga köyü’ne yerleşmiştir.
Topaloğlu İbrahim. Harmancık’ın Denizler köyü’ne (günümüzde Keles’e bağlı) yerleşmiştir.
Kocabaşoğlu Mehmed. Tavşanlı’nın merkezine yerleşmiştir.
Salioğlu Süleyman. Tavşanlı’nın merkezine yerleşmiştir.
Salihoğlu Abdullah. Tavşanlı’nın merkezine yerleşmiştir.
Arapoğlu Süleyman. Tavşanlı’nın Seliköyü’ne yerleşmiştir.
Arapoğlu İbrahim. Borlu kasabasına yerleşmiştir.

BOZBELEN KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Kulaoğlu İbrahim. Gediz’e yerleşmiştir.
Evladoğlu (ismi yazılmamış). Tavşanlı’nın İlet köyü’ne yerleşmiştir.
Deli İbrahim. Gediz’e yerleşmiştir
İbrahim. Tavşanlı’nın İlet köyü’ne yerleşmiştir.
Akbıyıkoğlu. Emet’in Köprücek köyü’ne yerleşmiştir.
Deliksizoğlu Şerif. Aydın kazasına yerleşmiştir.

YÖRGÜÇ KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Kara Ahmetoğlu Mustafa. Kırkağaç kazasına yerleşmiştir.
Emiroğlu Kadri. Kırkağaç kazasına yerleşmiştir.
Alametoğlu Osman. Kırkağaç kazasına yerleşmiştir.

ÖMERLER KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Nebioğlu Mustafa. Gördes kazasına yerleşmiştir.
Koca İbrahimoğlu Mustafa. Gördes kazasına yerleşmiştir.
Hasan Beşeoğlu Mustafa. Adranos’un (Orhaneli) Kıranışık köyü’ne (Günümüzde Keles’e bağlı) yerleşmiştir.
Bekar Alioğlu Mehmet. Aydın kazasına yerleşmiştir.

KIRIK KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Osmanoğulları. Borlu kazasına yerleşmiştir.
Ahmedoğulları. Borlu kazasına yerleşmiştir.
İsmail. Tavşanlı merkezine yerleşmiştir.

KOZCAĞIZ KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDEN

Molla Ali. Kütahya merkezine yerleşmiştir.

BERÇİN KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Çüngül(?)oğlu Halil. Bursa’nın Minareliçavuş köyü’ne yerleşmiştir.

ÇARŞAMBA KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDEN

Koca Osman. İnegöl’ün Konurlar köyü’ne yerleşmiştir.

SOĞUCAK KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Molla Hüseyin. Harmancık kazasına yerleşmiştir.
Alihanoğlu Halil. Aydın havalisine yerleşmiştir.
Koca Musaoğlu Ahmet. Kızılçukur köyü’ne yerleşmiştir.

KARAKÖY’DEN GÖÇ EDENLER

Haliloğlu Abdülkadir. İnegöl’ün Karakaya Yeni köyü’ne yerleşmiştir.
Karaoğlanoğlu Yusuf. İnegöl’ün Karakaya Yeni köyü’ne yerleşmiştir.
Serdaroğlu Salih. Bursa’nın Çataltepe köyü’ne yerleşmiştir
Çekmezoğlu Mehmed. Bursa’nın Dışkaya köyü’ne yerleşmiştir.
Hüseyin. Borlu kazasına yerleşmiştir.

BURHAN KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Balıoğlu Molla Hüseyin. Harmancık kazasının Kozağacı köyü’ne yerelşmiştir.
Musluoğlu Ahmet. Harmancık’ın Kızılçukur köyü’ne (günümüzde Tavşanlı’ya bağlı) yerleşmiştir.
Ömer. Harmancık’ın Kızılçukur köyü’ne yerleşmiştir.

KARAMANLAR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Kızbereli (veya Kızıreli) Ali. Aydın havalisine yerleşmiştir.
Virancıklıoğlu. Kızılçukur köyü’ne yerleşmiştir.

AYGIRLAR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Süleymanoğlu Süleyman. Bursa merkezine yerleşmiştir.
Bılıkoğlu Emin. Bursa’nın Ağaköyü’ne yerleşmiştir.
Kara Hüseyinoğulları Kayalı. İnegöl’ün Karakaya Yeni köyü’ne yerleşmiştir.

SARIOT KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Kocaoğlu (Kocuk) Halil. İnegöl’ün Maden köyü’ne yerleşmiştir.
Muzakoğlu Ali. Maden köyü’ne yerleşmiştir.

GÖÇEBE KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDEN

Ömeroğlu Halil. Tavşanlı’nın Akçaşehir köyü’ne yerleşmiştir.

ÇUKURCA KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Salihoğlu Süleyman. Kütahya’nın Altıntaş nahiyesi’nin Zemme köyü’ne yerleşmiştir.
Boylu Süleyman. Karahisar-ı sahip kazasına yerleşmiştir.
Delioğlu Mustafa. Kütahya’nın Ayvalı köyü’ne yerleşmiştir.
Tatar Hasanoğlu Halil. İnöbü kazasına yerleşmiştir.
Selyoz(?) oğlu Süleyman. Kütahya’nın Darıca köyü’ne yerleşmiştir.
Tatar Hasanoğlu Mehmet. İnönü kazasının Dodurga köyü’ne yerleşmiştir.
Mirahuroğlu Ahmet. Kütahya’nın Sakçılar köyü’ne yerleşmiştir.
Yenileroğlu Ahmet. Kütahya’nın Yeni köyü’ne yerleşmiştir.
Kel Karaoğlu Mehmet. Pazarcık’ın Kara köyü’ne yerleşmiştir.
Hariroğlu Ali. Pazarcık’ın Ahmetler köyü’ne yerleşmiştir.
Katar Ali. Pazarcık’ın Ahadalar köyü’ne yerleşmiştir.
Kırıkoğlu Halil. Bilecik kazasının Kudret köyü’ne yerleşmiştir.
Furtunalı Ali. Söğüt kazasının Küre köyü’ne yerleşmiştir.
Sarıoğlu Mustafa. Söğüt kazasının Küre köyü’ne yerleşmiştir.
Deli Osmanoğlu Osman. İnönü kazasının Dodurga köyü’ne yerleşmiştir.
Çobanoğlu İbrahim. Bilecik kazasının Baş köyü’ne yerleşmiştir.
Sünnahoğlu Halil. İnegöl’ün Kurşunlu köyü’ne yerleşmiştir.
Sarı Mehmedoğlu Ali. İnegöl’ün Çitli köyü’ne yerleşmiştir.
Kızıloğlu Hüseyin. İnegöl’ün merkezine yerleşmiştir.
Abdullah. İnegöl’ün merkezine yerleşmiştir.
Karavelioğlu. Bursa’nın Gözede köyü’ne yerleşmiştir.
Süleyman. Harmancık kazasının Alpagut köyü’ne (günümüzde Keles’e bağlı) yerleşmiştir.
Osmanoğlu Mustafa. İnegöl’ün Mizal köyü’ne yerleşmiştir.
Eyüpoğlu Molla Ali. Yenişehir’e yerleşmiştir.
Muradoğlu Ali. Yalakabad kazasına yerleşmiştir.
Kara Bekiroğlu Ahmed. İnönü kazasının Dodurga köyü’ne yerleşmiştir.
Kara Mustafaoğlu İbrahim. İnönü kazasının Dodurga köyü’ne yerleşmiştir.
Kara Haliloğlu Mehmed. İnönü kazasına yerleşmiştir.
Sarıoğlu İbrahim. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Seyyidoğlu Ali. İnegöl’ün Karakaya yeni köyü’ne yerleşmiştir.

BULAMUR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDEN

Kara Hasan. Aydın kazasına yerleşmiştir.

ILICA (ILICAKSU) KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Kara İbrahimoğlu Kara Ali. Altıntaş kazasına yerleşmiştir.
Değirmenci Mehmed. Tavşanlı’nın Dutlar köyü’ne yerleşmiştir.

BÜKERLER KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

İbişoğlu Ali. Bursa’nın Kızık köyü’ne yerleşmiştir.
Karaoğlu Ali. Bursa’nın Kızık köyü’ne yerleşmiştir.
Emiroğlu İbrahim. Bursa’nın Cumalıkızık köyü’ne yerleşmiştir.
Beşiroğlu Mustafa. Bursa’nın Kızık köyü’ne yerleşmiştir.
Karaoğlu Süleyman. Bursa’ya yerleşmiştir.
Koca Osmanoğlu Bekir. İnegöl’ün Adabini köyü’ne yerleşmiştir.
Sünnahoğlu Mehmed. İnegöl’e yerleşmiştir.

PEŞEMİD KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Deli Alioğlu Abidin. Bursa’nın Ada köyü’ne yerleşmiştir.
Hacı Hasanoğlu Hüseyin. İnegöl’ün Hamamlı köyü’ne yerleşmiştir.

ÇOK KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Çataloğlu Ali. Bursa’nın Ada köyü’ne gitmiş.
Bekiroğlu Mustafa. Bursa’nın Ada köyü’ne gitmiş.
Murad Dayı. Bursa’nın Ada köyü’ne gitmiş.
Sarıoğlu Hüseyin. Bursa’nın Ada köyü’ne gitmiş.
Çerkesoğlu Ali. Mihalıç kazasına gitmiş.
Düğenci Süleyman. Mihalıç kazasına yerleşmiştir.
Caferoğlu Hasan. İnegöl’ün Süpürtü köyü’ne gitmiş.
Battaloğlu Şerif. İnegöl’ün Akhisar köyü’ne yerleşmiştir.
Berber Halil. İnegöl’e yerleşmiştir.
Osman İmamoğlu Emin. İnegöl’ün Alibey köyü’ne gitmiş.
Koca Ömer. İnegöl’ün Alibey köyü’ne yerleşmiştir.
Gazalcıoğlu. İnegöl’ün Orta köyü’ne yerelşmiştir.
Salihoğlu Salih. İnegöl’ün Çitli köyü’ne yerleşmiştir.
Çerkesoğlu Mustafa. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Sarı Ahmedoğlu Ali. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Köse Alioğlu Hüseyin. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Mehmed Beşeoğlu Kara Mustafa. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Cennetoğlu Mustafa. Tavşanlı’ya yerleşmiştir.
Kara Mustafaoğlu Himmet. Tavşanlı’ya yerleşmiştir.
Kadıoğlu Ahmed. Tavşanlı’ya gitmiş.
Çerkesoğlu Eyüp. Virancık (Örencik) kazasının Aklar köyü’ne gitmiş.
Çerkesoğlu Mehmed. Virancık kazasının Aklar köyü’ne yerleşmiş.
Sahipoğlu Mustafa. Virancık’ın Hacır(?) köyü’nde imiş.
Köse Alioğlu Mustafa. Virancık’ın Hacır(?) köyü’nde imiş.
Osmanoğlu Molla Ali. Kütahya’nın Kıranşeyh köyü’ne gitmiş.
Topal Mehmed. Kütahya’nın Eğriöz köyü’ne yerleşmiştir.
Koca Haliloğlu. Kütahya’nın Eğriöz köyü’ne yerleşmiştir.
Battaloğlu Hasan. Kütahya’nın Sakçılar köyü’ne yerleşmiştir.
Hamakoğlu Osman. Aydın kazasına yerleşmiştir.
Küçük Berberoğlu Halil. Kütahya’nın İsaviran köyü’ne gitmiş.
Kıroğlanoğlu Hüseyin. Aydın havalisine yerleşmiştir.
Seyis Abdioğlu Şerif. Aydın havalisine yerleşmiştir.

BERÇİN KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Sağıroğlu Ahmed. İnegöl’ün Yeni köyü’ne yerleşmiştir.

HİSAR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Semercioğlu Osman. Yenişehir’e yerleşmiştir.
Kuşçuoğlu Mehmed. Bursa’nın Hüseyin köyü’ne gitmiş.
Çavuşoğlu Yakup. Adranos kazasına yerleşmiştir.
Yarım Ağaoğlu Halil. İnegöl’ün Mizal köyü’ne gitmiş.

DURABEY KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Hamzaoğlu Emir. İnegöl’ün Hamamlı köyü’ne gitmiş.
Kör Himmetoğlu Halil. İnegöl’ün Yeni köyü’ne yerleşmiş.

DOMUR KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Hüseyinoğlu Ahmed. Yenişehir’e yerleşmiş.
Eyüpoğlu Hüseyin. Kütahya’ya yerleşmiş.

ÇAKIL KÖYÜ’NDEN GÖÇ EDENLER

Emiroğlu Ali. İnegöl’ün Yeni köyü’ne yerleşmiştir.
Bitlioğlu Ahmed. İnegöl’ün Yeni köyü’ne yerleşmiştir.
Çaycıoğlu Molla Abdullah. İnegöl’ün Yeni köyü’ne yerleşmiştir.

Toplam: 149 Hane

Kaynak:
Osmanlı Arşivi. MVL. 6-18. Hicri 14/07/1262- Miladi 8 Temmuz 1846

Yazar Hakkında
Son Yazılar (TIKLA)

Ömer Faruk DİNÇEL

Ömer Faruk DİNÇEL Bursa’nın Harmancık İlçesi’nin Karaca Mahallesinden olan Ömer Faruk Dinçel; 1971 yılında Bursa’nın Mustafakemalpaşa İlçesinde doğdu. Tavşanlı ve Orhaneli’de Tarih Öğretmeni olarak görev yaptı. 2015 yılında Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Bilim Dalında Yüksek Lisansını tamamladı. Bursa’da Tarih Öğretmeni olarak görev yapmakta olan yazarın bugüne kadar çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlanmış araştırma yazıları ile 22 adet basılmış kitabı bulunmaktadır. E-posta: [email protected]