Kore Savaşları Kronolojisi

Nazmi KARATAŞ /

Bu Yazıda - Konu İçi Ara Başlıklar

1950
1951
1952
1953
- - Nazmi KARATAŞ

1950

25 Haziran: 150.000 asker ve 5.000 Sovyet tankından oluşan Kuzey Kore Ordusu otuz sekizinci paraleli geçerek Güney Kore’ye savaş ilan etti G. Kore Cumhurbaşkanı Syngman Rhee yardım çağrısında bulundu.

26 Haziran: ABD Başkanı Harry Truman Güney Kore birliklerine yardım ve Kore’de bulunan Amerikan vatandaşlarını tahliye etme kararı verdi. Bu iki görev için General Douglas MacArtur’u görevlendirdi.

27 Haziran: Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Sovyetler Birliği delegesinin katılmadığı bir oturum gerçekleştirdi. BM Genel Sekreteri Trygve Lie, Güney Kore’ye yardım edilmesi çağrısında bulundu.

28 Haziran: G. Kore başkenti Seul, K. Kore birliklerince işgal edildi. Birleşmiş Milletler Kore’de ortak müdahaleye karar verdi ve üyelere yardım çağrısı yaptı.

1 Temmuz: Japonya’da konuşlanmış olan General Douglas MacArthur komutasındaki 24. Amerikan Tümeni Pusan Limanı’na çıktı.

5 Temmuz: Amerikan birlikleri Seul’ün 50 kilometre güneyindeki Osan’da savaşa başladı. Amerikan kuvvetleri kırk Kuzey Kore tankının güneye ilerleyişini durduramadı.

7 Temmuz: Amerikalı General Douglas MacArthur, Birleşmiş Milletler Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

26 Temmuz: Cumhurbaşkanı Celal Bayar başkanlığında toplanan bakanlar kurulunun aldığı karar sonrasında Türkiye Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü BM’e, 4.500 kişilik bir tugayın Kore’ye gönderileceğini bildirdi.

– G. Kore ve Amerikan orduları Naktonggang Nehri’nin güneyine çekildi.

– İngiltere BM emrine Kore’ye asker göndermeye başladı.

6 Ağustos: Kore’ye gidecek olan 1.Türk Tugay kurulmaya başlandı. (1929 doğumlu ve gönüllü askerlerden oluşturuldu. Eylül 1950’nin ilk haftası eğitimleri tamamlandı.)

– Pusan savaşları başladı. K. Kore ordusunun ileri taarruzu durduruldu.

10 Ağustos: Tuğgeneral Tahsin Yazıcı, 1. Türk Tugayı Komutanlığı’na atandı.

17 Ağustos: Albay Celal Dora, Kore’ye gidecek olan 241. Alay Komutanlığı’na atandı.

14 Eylül: G. Kore’nin Pusan Limanı ve çevresi dışındaki tüm toprakları Kuzey Kore birlikleri tarafından işgal edilmiş oldu.

15 Eylül: Amerikan birlikleri Seul yakınlarındaki Inchon Limanı’na çıkarma yaptı.

16 Eylül: BM kuvvetleri, Pusan’dan karşı taarruza geçti.

19 Eylül: Kore’ye gönderilmek üzere hazırlanan Tuğg. Tahsin Yazıcı komutasındaki 1. Türk Tugayı (259 subay, 395 astsubay, 4414 er, 18 askeri memur, 4 sivil memur, toplam 5090 kişi) Etimesgut’tan İskenderun’a doğru trenle hareket etti.

22 Eylül: Kuzey Kore ordusunun direnci tamamen kırıldı.

25 Eylül: 1. Türk Tugayı’nın ilk kafilesi İskenderun Limanı’ndan Mc Rea gemisiyle yola çıktı. (Süveyş Kanalı, Kızıldeniz, Mendep Boğazı, Seylan Adası, Colombo, Singapur, Filipinler, Formoza Adası yolunu izlediler. Yolculuk 21 gün sürdü.)

– BM kuvvetleri Seul’ü ele geçirdi.

26 Eylül: İkinci kafile General W. Haan gemisiyle yola çıktı.

28 Eylül: G. Kore başkenti Seul geri alındı.

29 Eylül: Üçüncü kafile Private Johnson gemisiyle yola çıktı.

7 Ekim: General MacArthur’un komutasındaki BM ordusu 38. paralele ulaştı. BM Genel Kurulu; ‘MacArthur gerekli gördüğü takdirde 38. paraleli aşarak K. Kore’ye girebilir.’ kararını çıkardı.

9 Ekim: BM birlikleri 38. paraleli geçerek kuzeye ilerlemeye devam etti.

13 Ekim: BM kuvvetleri Kuzey Korelileri geri püskürttü. Çin Gönüllü Ordusu’ndan 300.000 asker Kuzey Kore’ye geçti. (50.000 K. Kore askeri ve cephe gerisindeki yaklaşık 150.000 K. Kore gerillası…)

17 Ekim: 1. Türk Tugayı’nın ilk kafilesi Pusan Limanı’na ayak bastı. İkinci ve üçüncü kafileler de birer gün arayla Kore topraklarına çıktı.

19 Ekim: K. Korenin başkenti Pyongyang BM kuvvetleri tarafından işgal edildi.

22 Ekim: 1.Türk Tugayı trenle Taegu kentine ulaştı.

23 Ekim: 1.Türk Tugayı, gerilla faaliyetlerine karşı emniyet görevi aldı.

25 Ekim: 1.Türk Tugayı 8.Amerikan Ordusuna bağlandı.

27 Ekim: Kaechon Wawon Savaşı…

28 Ekim: Wawon- Simninni savaşları

07 Kasım: 1.Türk Tugayı’na Seul’ün kırk altı kilometre kuzeybatısındaki Munsan bölgesinin emniyeti ve gerilla arama tarama görevi verildi.

10 Kasım: Taegu’dan, Taejon, Chochiwon, Suvon, Seul yönünde hareket

14 Kasım: Munsan – Chongdan

15-19 Kasım: Kaesong-Yesong-İmjin Nehri arasında gerilla avı

24 Ekim: BM kuvvetleri Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’ı ele geçirdi.

3 Kasım: 241. Piyade Alayı komutanlık kademesi kaldırıldı.

7 Kasım: Türk Tugayı Amerikan S. Ordusuna bağlandı.

24 Kasım: Birleşmiş Milletler kuvvetlerinin genel taarruzu.

26 Kasım: 1. Türk Tugayı Kunuri’nin güneyine (Choyang-Myon) yerleşti. Çin Gönüllü Ordusu taarruza geçti.

26-30 Kasım: Çin ordusunun Birleşmiş Milletler kuvvetlerine saldırması ve 1. Türk Tugayı’nın Kunuri savaşları…

30 Kasım: Kunuri’den Pyongyang’a geri çekilme.

1 Aralık: BM kuvvetlerinin yaklaşık bir ay sürecek olan genel geri çekilmesi başladı.

6 Aralık: Çin’in Kore savaşına katılmasıyla altı hafta önce işgal edilen Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang yeniden Kuzey Korelilerin eline geçti. BM kuvvetleri bölgeden geri çekildi.

7 Aralık: 1.Türk Tugayı Sosari’ye ulaştı ve 241. Alay Karargâhı yeniden kuruldu.

12 Aralık: Türk Tugayına Seul’u savunma görevi verildi. q

1951

4 Ocak: Birleşmiş Milletler birlikleri Seul’ü boşalttı ve geri çekildi.

8 Ocak: Kore’de yaralanan askerlerden oluşan ilk kafile Türkiye’ye döndü.

22 Ocak: Birleşmiş Milletler Ordusu’nun keşif ve yıpratma taarruzları başladı.

25-27 Ocak: 1. Türk Tugayı’nın Kumyangjangni Savaşı

13 Şubat: Birleşmiş Milletler Orduları Komutanı General MacArthur’un Türk Tugayı’nı ziyareti.

16 Şubat: Birleşmiş Milletler birliklerinin taarruzu, Çin ve Kuzey Kore kuvvetlerinin geri çekilmesi.

7 Mart: Amerikan 25. Tümeni Han Nehri’ni geçti, 1.Türk Tugayı’na savunma görevi verildi.

14 Mart: Seul, BM askerleri tarafından geri alındı.

18 Mart: 600 kişilik takviye birliği Kore’ye ulaştı.

27 Mart: BM ve Güney Kore Kuvvetleri 38. Paraleli geçtiler.

10 Nisan: Türk Tugayı, Han Nehri’ni geçti.

11 Nisan: ABD Başkanı Henry Truman, General Douglas MacArthur’u görevden aldı ve yerine General Ridgway atandı.

22 Nisan: Çin ve Kuzey Kore birlikleri ilkbahar taarruzlarına başladı

25 Nisan: Çin Kore’ye takviye birlikleri gönderirken BM kuvvetleri geri çekildi.

1-17 Mayıs: Birleşmiş Milletler Ordusu ve Türk Tugayı’nın savunma ve taarruz muharebeleri.

16 Mayıs: Han Nehri kuzeyinde gece saldırısı (11 şehit, 24 yaralı)

17-18 Mayıs: Türk Tugayı’nın gece muharebesi

25 Mayıs: Türk Tugayı ihtiyata alındı.

5-19 Haziran: Birleşmiş Milletler Ordusu ve Türk Tugayının ileri harekâtı.

20 Haziran: Türk Tugayı kolordu ihtiyatına alındı.

23 Haziran: Yaklaşık bir yıl sonra BM Sovyet delegesi Jacob Malik ateşkes önerdi.

26 Haziran: Sovyetler Birliği Kore’deki savaş için ateşkes önerdi.

2 Temmuz: 9 Haziran’da yola çıkan 2.Türk Tugayı birinci kafilesi Inchon Limanı’na indi.

08 Temmuz: BM ve Kuzey Kore Delegeleri Kaesong’ta ateşkes görüşmelerine başladılar.

1.Türk Tugayı’na verilen ABD’nin en yüksek nişanı ‘Başkanlık Onur Belgesi’ törenle tugay sancağına takıldı.

10 Temmuz: Kore’de ateşkes için ilk görüşmeler Kaesong’ta başladı.

18 Temmuz: 1.Türk Tugayı birinci kafile geri dönüş yolculuğuna başladı.

4 Ağustos: 1. Türk Tugayı yeniden Amerikan 25. Tümeni’nin emrine verildi

7 Eylül: Albay Celal Dora görevini Albay Nuri Pamir’e devretti.

10 Eylül: Ateşkes görüşmelerinin başlamasından iki ay sonra Türkiye’den 1 500 kişilik ikinci değiştirme kafilesi de geldi.

16 Eylül: Türk Tugayı’nın mevzi taarruz hareketleri ve savunma savaşları… Sınırlanmış hedefli bir taarruzla düşman elindeki bazı önemli tepeleri ele geçirdi. Üst makamım emriyle yapılan bu harekâtta tugaydan dört kişi şehit oldu, dokuz kişi de yaralandı.

25 Eylül: 1.Türk Tugayı Alay Komutanı Albay Celal Dora’ya Amerikan ‘Silver Star’ nişanı verildi.

22 Ekim: 1.Türk Tugayı’nda görev yapan 1591 asker Türkiye’ye döndü.

25 Ekim: Ateşkes görüşmeleri

06 Kasım: 2. Türk Tugayı’nın komutanı Tuğgeneral Namık Argüç Kore’ye gitti.

15 Kasım: Ankara Üniversitesi Senatosu, Kore’ye asker gönderilmesine karşı çıkan Doçent Behice Boran’ın görevine son verdi.

17 Kasım: Tümgeneral Tahsin Yazıcı, görevini Tuğgeneral Namık Argüç’e devretti.

Son on dört ayda Bulgaristan’dan 160.000 göçmen geldiği açıklandı.

18 Kasım: 2.Türk Tugayı’nın üçüncü kafilesi gemiyle geldi ve Kore Savaşı’nın en ağır yükünü taşıyan 1.Türk Tugayı’nın son askerleri de yurda dönüşe geçti.

23 Kasım: Kore’deki görüşmelerde taraflar ateşkes hattında ilke olarak anlaştılar.

27 Kasım: Savaşın tarafları, ateşkes görüşmelerinin otuz gün içinde tamamlanması durumunda mevcut savaş hatlarının taraflar arası nihai bölünme sınırı olması konusunda anlaştılar.

01 Aralık: Bulgaristan Türk kökenli vatandaşlarının Türkiye’ye göçünü durdurdu.

05 Aralık: 1.Türk Tugayı komutanı Tümgeneral Tahsin Yazıcı Türkiye’ye döndü.

1952

1 Ocak: Kore’de 1952 yılbaşına sakin bir şekilde girildi.

20 Şubat: 2.Türk Tugayı. 10. Amerikan Kolordusu emrine verildi. Üç gün sonra savunma mevzilerinde görevlendirildi.

Nisan: Yaklaşık on aylık barış görüşmeleri esirlerin takası konusunda tıkandı. Nisan ortalarına kadar, mevzi düzeltmek için yapılan küçük, ama kanlı çarpışmaların ötesinde önemli bir olay olmadı.

08 Mayıs: BM kuvvetleri Kore’de büyük çaplı hava saldırısına girişti.

12 Mayıs: Tokyo’daki Birleşmiş Milletler Ordusu Başkomutanı General Mathew Ridgway’in yerine Amerikalı General Mark Wayne Clark atandı.

05 Haziran: 2.Türk Tugay Komutan Yardımcısı Albay Nuri Pamir, Çinlilerin havan saldırısı sonucu şehit oldu.

08 Haziran: 100.000 Çin askerinin Kore’ye takviye olarak gönderildiği bildirildi.

05 Temmuz: İzmir Limanı’ndan 9 Haziran’da ayrılan 3.Türk Tugayı’nın ilk kafilesi Kore’ye ulaştı.

20 Ağustos: 5.080 mevcutlu 3.Türk Tugayı göreve başladı.

08 Ekim: Ateşkes görüşmeleri sonuçsuz kaldı.

05 Kasım: ABD Başkanlık seçimlerini, halkın desteklemediği bu savaşı eleştiren ve başa geçtiğinde Kore’yi ziyaret edeceğini açıklayan Dwight D. Eisenhower kazandı. Yeni başkan büyük bir kafile ile Kore’yi ziyaret etti.

1953

21 Nisan: Savaş esirlerinin değişimi konusunda anlaşmaya varıldı.

26 Nisan: Ateşkes görüşmeleri komünistlerin görüşmeleri kesintiye uğratan tartışma konularını kabul etmeleriyle yeniden başladı. 149’u Amerikalı, 684 Birleşmiş Milletler askeri ve 5.800 Çinli ve Kuzey Koreli hasta ve yaralı asker değiştirildi.

1-14 Mayıs: 3.Türk Tugayı’nın ileri karakol muharebeleri…

28-29 Mayıs: 3.Türk Tugayı’nın Vegas muharebe ileri karakolları muharebeleri…

5 Temmuz: 4.Türk Tugayı’nın 3. kafilesi yola çıktı.

6 Temmuz: 4.Türk Tugayı’nın ilk kafilesi Kore’ye ulaştı.

27 Temmuz: 159 oturum ve iki yıl süren ateşkes görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı. İmzalar Ponmunjom’da atıldı.

28 Temmuz: Aralarında 228 Türk askerinin de bulunduğu savaş esirlerinin değişimine başlandı.

[1] Daha ayrıntılı bilgi için; ‘Kutup Yıldızı, Nazmi Karataş, Ekin Yayınevi, Şubat 2018’…

Yazar Hakkında
Son Yazılar (TIKLA)

Nazmi KARATAŞ

Elmalı (Biga/Çanakkale) Köyü’nde doğdu. Öğreniminin ilk üç yılını köyünde; kalan kısmını Biga’da tamamladı. Uludağ Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümünden 1989 yılında mezun oldu. Özel sektörde Elektronik Mühendisi olarak 30 yıl çalıştıktan sonra emekli oldu. İş yaşamını Kalite, İSG, Çevre ve Enerji konularında yarı zamanlı danışmanlık yaparak sürdürmektedir. Evli ve bir çocuk babasıdır. Yakın tarihle ilgili bilgi, belge toplamak, yakın tarihi bizzat yaşayanlarla söyleşiler yapmak, notlar tutmak ilgi alanlarından biridir. "Nadir Öğretmen", "Evcek Selamlar", "Kobilyane Panayırı", "Bozkır Bilgeleri", "Tuz Kokmuşsa", "Kutup Yıldızı", "İsmet Çakan" ve "Abidin Balcı" adlı yapıtları yayınlandı. Eposta: [email protected] - [email protected]