Kosova’da Murad Hüdavendigar İçin Tarihi Tören

Tayfun ÇAVUŞOĞLU /

Osmanlı Padişahı 1. Murad Hüdavendigar, 625’inci ölüm yıldönümünde, şehit edildiği Kosova Ovası’ndaki türbesinde anıldı. Törene Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar ile Bursa’dan giden bir heyet de katıldı.

Osmanlı Padişahı 1. Murad Hüdavendigar, 625’inci ölüm yıldönümünde, şehit edildiği Kosova Ovası’ndaki türbesinde anıldı.

Törene Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar ile Bursa’dan giden bir heyet de katıldı. Başkan Dündar, “Bundan sonra da Balkanlar’da yaşayan kardeşlerimiz ve kardeş belediyelerimiz ile her alanda yan yana olmayı sürdüreceğiz” diye konuştu.

Geçmişten buyana 10 Ağustos olarak bilinen 1. Kosova Savaşı ve Murad Hüdavendigar’ın ölüm tarihi, yabancı kaynaklarda yapılan tarama ve yeni tarihi bilgiler ışığında 15 Haziran olarak revize edildi. Bu nedenle anma töreni de 15 Haziran da yapıldı.

Gezi Yazısı 2. Bölüm için BURAYA tıklayınız!

Osmanlı İmparatorluğu’nun, savaş meydanlarında şehit olan tek padişahı olan 1. Murad Hüdavendigar Han Sultan, Kosova Meydan Muharebesi sonrası savaş meydanını gezerken bir Sırp askeri tarafından şehit edildiği Kosava’nın Piriştine kentinde bulunan kabri başında anıldı. Osmangazi Belediyesi ile Kosova’nın Obiliç Belediyesi işbirliğiyle gerçekleştirilen anma törenine Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar’ın yanı sıra AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop, AK Parti Teşkilat Başkan Yardımcısı Abdulhamit Gül, Türkiye Cumhuriyeti Kosova Büyükelçisi Songül Ozan, Obiliç Belediye Başkanı Cafer Gaşi, Kosova İslam Birliği Başkanı Naim Ternova ve TİKA Kosova Koordinatörü Eyüp Yavuz Ümütlü katıldı.

Bu yıl 9’uncusu gerçekleştirilen anma törenleri kapsamında 1. Murad Hüdavendigar Han’ın türbesindeki sanduka örtüsü yenilendi. Olgunlaşma Enstitüsü tarafından 6 ay süren çalışma sonucunda 1.Murad’ın Bursa’daki kabrinin üzerindeki örtüsünün aynısının işlendiği ve üzerinde Nisa Suresi’nin 80. Ayetinin Maraş usulü ile işlenerek “Kim Peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur” anlamına gelen ayetin yazıldığı sanduka Başkan Mustafa Dündar ile konukların katıldığı törenle açıldı.

Şehitlikte yapılan duaların ardından Başkan Dündar, protokol üyeleri ile birlikte Sultan Murad Hüdavendigar Kültür ve Tanıtım Evi’ni gezdi.

Murad Hüdavendigar Han’ın mezarı başında Kuran-ı Kerim, mevlid-i şerif ve duaların okunmasıyla başlayan anma töreninde konuşan Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, “Osmangazi Belediyesi olarak Sultan 1. Murad Han’ı bir kez daha rahmet ve minnetle anıyoruz. İnşallah onun izinde, bıraktığı eserlere sahip çıkarak ve koruyarak hizmetlerimize devam edeceğiz” dedi.

Osmanlı’nın üçüncü Padişahı Murad Hüdavendigar Han’ı 2006 yılından bu yana her yıl hem Bursa’da hem de şehit edildiği yerde dualarla yad ettiklerini hatırlatan Başkan Dündar, “Edirne’yi fethederek Osmanlı’ya Balkanların kapısını açan Murad Hüdavendigar Han, hoşgörü ve bir arada yaşama anlayışı getirerek gönülleri de fethetti. Biz de bu geleneği yaşatıyor, kardeş şehirlerimiz ve kardeşlerimiz ile gerek sosyal faaliyetlerimiz gerekse de yatırımlarımız ile derin bağlarımızı koruyoruz. Ramazan’da kurduğumuz iftar sofralarında, sünnet şölenlerinde bir araya geliyor, Osmanlı’nın izini taşıyan eserleri koruyarak, yeni eserler kazandırarak bağlarımızı güçlendiriyoruz. Bildiğiniz üzere, 2009 yılında Mamuşa’ya yaptığımız hizmet binasını açtık. Prizren’de inşa ettiğimiz Engelli Bakım Merkezi 2012 yılında hizmete girdi. Bundan sonra da Balkanlar’da yaşayan kardeşlerimiz ve kardeş belediyelerimiz ile her alanda yan yana olmayı sürdüreceğiz” diye konuştu.

Yürüttükleri çalışmalar ile anma törenlerinin her yıl artan bir ilgi ile sürdüğünü belirten Başkan Dündar, sözlerine şöyle devam etti:

“Bildiğiniz gibi bu girişimler ile Meşhed-i Hüdâvendigar Derneği kuruldu. Meşhed-i Hüdâvendigar Türbesi, Kosova dışında yaşayan Türkler ve Müslümanlar tarafından da önemli bir ziyaretgâh oldu. 27 yıllık hükümdarlığı döneminde uyguladığı barışçı politika ile dünyaya örnek olan, Murad Hüdavendigar Han’ı bir kez daha rahmet ve minnetle anıyorum. Ruhu şad olsun.”

Obiliç Belediye Başkanı Cafer Gaşi, Türkiye’den gelen misafirleri selamladıklarını ifade ederek Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar’a Balkanlardaki tarihe ve kültürel değerlere sahip çıkmasından ötürü teşekkür plaketi verdi.

ANMA TARİHİ DEĞİŞTİ

Öte yandan geçmişten buyana 10 Ağustos olarak bilinen 1. Kosova Savaşı ve Murad Hüdavendigar’ın ölüm tarihi, yabancı kaynaklarda yapılan tarama ve yeni tarihi bilgiler ışığında 15 Haziran olarak revize edildi. Bu nedenle anma töreni de 15 Haziran da yapıldı. Ancak çeşitli kaynaklardan derlediğimiz bu sayfadaki metinlerin orijinaline sadık kalarak tarihleri aynı bıraktık.

1.KOSOVA MEYDAN SAVAŞI

1.Kosova Meydan Savaşı, Sultan I. Murad önderliğindeki Osmanlı ordusu ile Sırp kumandanı Lazar önderliğindeki çok uluslu Balkan ordusu arasında 1389’da yapılan muharebedir.

10 Ağustos 1389 yılındaki muharebede Sultan 1. Murad şehit edilir. Murad Hüdavendigar’ın öldürülmesi hakkında değişik yorumlar da vardır. En güçlü verilere göre Murad Hüdavendigar, Milos Obiliç tarafından öldürülmüştür.

Biraz detaylandıralım…

1387 yılında Osmanlı kuvvetleri Topliça Nehri vadisi Ploşnik mevkisinde Sırp despotu ve Bosna kralının 30 bin askerlik ordusu karşısında bozguna uğradı. Bu, Balkanlarda Osmanlılar’a karşı kazanılmış ilk zaferdi ve altyapısı hazırlanan büyük bir ittifakı beraberinde getirdi. Hırvat, Leh, Macar, Çek ve bütün Balkan prenslikleri Osmanlılar’a karşı birleşti. Bu arada Osmanlılar da boş durmuyordu. 1388’de Bulgarların arkadan saldırmalarını engellemek üzere Çandarlızade Ali Paşa kumandasında bir ordu Bulgar kralının başkenti Tırnova’yı alarak Bulgarları saf dışı etti.

10 Ağustos 1389 Salı günü Kosova ovasında I. Murad liderliğinde Kütahya ve Hamid sancakbeyleri ve diğer Anadolu beyleri ile müttefik Balkan ordusu karşı karşıya geldi.

Osmanlıların Balkanlar’daki ilerlemeleri ve Sofya, Niş, Manastır gibi önemli yerleri ele geçirmeleri Haçlı Ordusu toplanmasına sebep olmuştu. Vezir Çandarlı Ali Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, önce Bulgarları etkisiz hale getirdi. Osmanlı ordusu ilerlerken, Kosova’da Haçlılar ile karşılaştı. Haçlı ordusu Sultan Murad Hüdavendigar’ın okçu piyadeleri ile Sırp süvarileri arasındaki muharebede, Sırp öncü süvarilerinin önce oklanarak kendilerinin ya da atlarının vurulması ile başlamış, daha sonra Osmanlı piyadelerinin kılıçlarını çekerek bozulan Sırpları gün batımına kadar süren bir meydan muharebesinden sonra bölgede tarih sayfalarından silerek, yüzyıllar sürecek olan Osmanlı hakimiyetini yerleştirmiştir.

Savaş sonunda bir Sırp soylusu olan Miloš Obilić, sultanın elini öpüp Müslüman olmak istediğini belirterek I. Murad’a yaklaşmış ve onu ani bir hamleyle hançerleyerek şehit etmiştir. Ölümünden sonra Hüdavendigar lakabının verildiği sultanın iç organları orada gömülmüş, geriye kalan naaşı Bursa’ya götürülerek orada defnedilmiştir. Bunun da etkisiyle I. Kosova Savaşı tarihte Sırp milliyetçiliğinin ilk yeşerdiği ve bugün Sırpların çok önem verdiği bir muharebedir.

SONUÇLARI

Sırplar yeniden Osmanlı’nın üstünlüğünü kabul ettiler. Bu Osmanlı galibiyetinden sonra Tuna güneyindeki Balkan topraklarında Osmanlılara karşı koyacak önemli bir güç kalmadı.

Tuna Nehrine kadar olan topraklar Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir.
Türklerin İslam dünyasındaki önemi artmıştır.
Anadolu beylikleri bu savaş sırasında Osmanlı Devleti’ne yardım gücü göndermiştir.
Haçlı kuvvetleri ikinci defa mağlup edilerek Balkanlardaki fetihlere devam edilmiştir.
I. Murad’ın şehit edilmesi üzerine Yıldırım Bayezid hükümdar olmuştur.

SULTAN MURAD’IN DUASI

Padisah, 8 Ağustos 1389’da Kosova Ovası’na girdiğinde ortalığı toza dumana katan bir fırtına ile karşılaşmıstı. Adeta göz gözü görmüyordu. Murad Hüdavendigar iki rekat namaz kıldıktan sonra, gözyaşları içinde su duayı yaptı:

“Ya Rabbî! Bu fırtına, şu aciz Murad kulunun günahları sebebiyle çıktıysa, onun yüzünden masum askerlerimi cezalandırma!.. Allah’ım! Onlar ki buraya kadar sadece Sen’in adını yüceltmek ve İslam’ı teblîğ etmek için geldiler!
İlahî! Bunca kerre beni zaferden mahrum etmedin. Daima duamı kabul buyurdun. Yine Sana iltica ediyorum, duamı kabul eyle! Bir yağmur nasîb eyle! Bu toz bulutu kalksın. Kafirin askerini aşikar görüp, yüz yüze cenk edelim!
…Ya İlahî! Bu mü’min askerleri küffar elinde mağlub edip helak eyleme! Onlara öyle bir zafer lutfet ki, bütün müslümanlar bayram eylesin! Dilersen o bayram gününün kurbanı da şu Murad kulun olsun!
…Beni gazî kıldın. Sonunda lutfen ve keremen şehîdlik de nasîb eyle!.. Amîn!”

Çok geçmeden yağmur bulutları oluştu, Kosova meydanı üzerine sağanak halinde yagmur boşandı. Rüzgar durdu. Toz bitti… “Allah, Allah” sesleri ile düşman saflarına hücum başladı. Muharebe sekiz saat sürdü. Hemen hemen düşmanın tamamı imha oldu.

SULTAN MURAD TÜRBESİ

Murad Hüdavendigar Kompleksi Priştine – Mitrovica yolunun 6’inci kilometresinde ya da Mazgit köyünde bulunmaktadır.

Murad Hüdavendigar kompleksi: Türbe, mezarlık ve müzeden oluşmaktadır. Bu kompleks, kültürel, tarihi, ve dini bir anıttır.

Türbe 14 y.y inşa edilmiştir. Bu türbenin inşaatı Sultan Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılmıştır ve bu yer “Meşhed-i Hüdavendigar” olarak adlandırılır.

Tarihsel verilere göre Türbede Sultan Muradin sadece iç organları yer almaktadır. Cenazesi ise Bursa’nın, Çekirge semtinde bulunmaktadır. Tarihsel dokumanlara göre 1660 yılına kadar Türbenin restorasyonu yapılmamıştır. Restorasyon ancak 1660 yılından sonra bugünkü halini almıştır. Bu restorasyondan sonra türbedar ailesi getirilmiştir. Daha sonraki restorasyonlar ise 1845 yılında yapılmıştır. 1896 yılında Selamlık binası inşa edilmiştir. 2006 yılında ise restorasyondan sonra müze haline dönüştürülmüstür.

KÜLLİYEDE ZİYARET EDİLEBİLECEK YERLER

Murad Hüdavendigar türbesi, Müze, Dut Ağacı, Rifat Paşa mezarı (Silistre kumandanı 1859), Hafız Mehmet Pasa mezarı (Kosova Valisi 1903), İlk Türbedarın mezarı Haci Ali Buhara, İsmail Ağa mezarı, Çesmeler ve Kitabeler, Sultan Abdül Aziz çesme kitabesi, Ali Haci Yakova çeşmesi ve kitabesi(1898), Sultan Resad anısına yaptırılan çeşme(1911).

SULTAN MURAD KİMDİR

Murad Hüdavendigar (1326 – 1389) yılları arasında yaşamıştır. Osmanlı devletinin üçüncü Padişahıdır. Murad Hüdavendigar, Osmanlı devletinin, Avrupa’ya doğru kapılarını açan ilk Padişahtır. Devraldığında 95 bin km2 bir alana hükmeden Osmanlı İmparatorluğunu 500.000 kilometre kareye yaymıştır.

Foto Galeri–>

Yazar Hakkında
Son Yazılar (TIKLA)

Tayfun ÇAVUŞOĞLU

Gazeteci / Yazar - Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Almanca Bölümü (1985) mezunu. 1983'ten itibaren yerel gazetelerde muhabir, istihbarat şefi, haber müdürü, yazı işleri müdürü ve genel yayın yönetmeni olarak görev yaptı. Bursa Ansiklopedisi'ne (Yılmaz Akkılıç, 2002, Burdef Yayınları) madde yazarlığı yaptı. E-Kitap Yayıncılık tarafından (Şubat 2018) epub formatında yayınlanan “Nutuk“ için editör olarak Atatürk ve Kurtuluş Savaşı kronolojisini hazırladı. Mümin Ceyhan'ın yazdığı “Kanla Yazılan Dostluk“ romanının (Mümin Ceyhan Bursa Kültür Kaynakları Araştırma Kütüphanesi yayını, Mart 2023) editörlüğünü yaptı. Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Bursa Şubesi'nde başkanlık (1997-2001) görevini yürüttü. Aynı zamanda web sitemiz Belgeseltarih.com'un kurucu ortağı ve yazarıdır. Youtube üzerinden yayın yapan @belgeseltarihtv kanalında yakın tarihimize ilişkin 80 dolayında video yayınlamıştır. Yayınlanmış Kitapları: 1)“Çanakkale 1915 – İftiralar, Yalanlar, Polemikler“, 2014, Kastaş Yayınevi-İstanbul 2)"1915 - Çanakkale Savaşında Trakya", 2018, Haber Ajansı Yayınları-İstanbul E-Posta: [email protected]